Tygodnik Ciechanowski

  Już w okresie międzywojennym kolej wąskotorowa stała się wygodnym i dość tanim, a więc powszechnie dostępnym, środkiem przewozów pasażerskich. Niestety, wraz z rozwojem transportu samochodowego, a także modernizacją kolei normalnotorowej, nad północnomazowiecką "wąskotorówką" zawisły ciemne chmury. Nawet skierowanie jej na tory lokalnej turystyki niewiele pomogło. Dziś zostały po niej głównie wspomnienia, gdyż  z roku na rok ubywa coraz więcej śladów jej dawnej świetności. A szkoda. Bo przecież nie tak dawno, a dokładnie w 2015 r., świętowała ona swoje setne urodziny.

Przypomnijmy, że najstarszą w tej części Polski koleją wąskotorową była Mławska Kolej Dojazdowa (MKD), która powstała w niespełna miesiąc, wkrótce po wycofaniu się wojsk rosyjskich w kierunku wschodnim w lipcu 1915 r. Żołnierze niemieccy, którzy zajęli w tym czasie teren północnego Mazowsza, 7 lipca 1915 r. wytyczyli trasę kolei wąskotorowej od Mławy do Przasnysza (44 kilometry) oraz rozpoczęli budowę punktu przeładunkowego w Mławie Wólce.

Dzięki zastosowaniu szybkiej technologii (przęsła patentowe o szerokości 600 mm) 30 lipca 1915 r. linia była gotowa do użytku. Na powstanie kolei w tak krótkim czasie wpłynęły niewątpliwie warunki frontowe. Chodziło bowiem przede wszystkim o szybkie przemieszczanie się wojsk. Nic więc dziwnego, że wraz z przesunięciem się frontu linię mławskiej wąskotorówki wydłużono do Młodzianowa, a następnie przez Maków Mazowiecki i Różan do wsi Pasieki, gdzie połączono ją z linią szerokotorową Tłuszcz – Wyszków – Ostrołęka.

Dodajmy, że w tym czasie powstały też inne koleje wąskotorowe: w Ełku (1913), Ostrołęce (1914), Krośniewicach (1915), Rawie Mazowieckiej (1915), Przeworsku (1915), Kaliszu (1916) i innych miejscowościach. Jak podkreślają historycy kolejnictwa był to okres najwyższego rozkwitu kolei wąskotorowych w Prusach oraz na terenach okupowanych przez wojska niemieckie.

Leszek Zygner

Cały artykuł - w najbliższym wydaniu Tygodnika