Kontekst. Słuchając Olgi Tokarczuk
10.12.2019 11:00:00
Warto było zadać sobie trochę trudu i wysłuchać uważnie prawie godzinnej laudacji „czułej narratorki” (...moja mama dała mi coś, co kiedyś nazywano duszą, a więc wyposażyła w najlepszego na świecie czułego narratora).
Mowa wygłoszona przed członkami akademii, publicznością, miłośnikami literatury, kilka dni przed odebraniem nagrody była ważnym i poruszającym wydarzeniem. Przekazana piękną polszczyzną (słuchacze otrzymali teksty tłumaczeń na język angielski i szwedzki), nasycona była osobistymi doświadczeniami pisarki, w tym tymi jakże ważnymi – z dzieciństwa, wzbogacona obserwacjami i wiedzą zdobytą podczas spotkań z czytelnikami, „mądrymi ludźmi”, w podróżach, podczas zbierania materiału do książek. I pełna zatroskanych pytań, na które nie ma odpowiedzi, albo nie chcemy ich znać.
Czy i kto może dziś w sposób prawdziwy, a przynajmniej bliski prawdzie, opisać świat, który nas otacza? Pisarz, literatura, media..? Owszem, tak. Ale również każdy z nas.
Noblistka widzi to tak:
„Świat jest tkaniną, którą przędziemy codziennie na wielkich krosnach informacji, dyskusji, filmów, książek, plotek, anegdot. Dziś zasięg pracy tych krosien jest ogromny – za sprawą internetu prawie każdy może brać udział w tym procesie, odpowiedzialnie i nieodpowiedzialnie, z miłością i nienawiścią, ku dobru i ku złu, dla życia i dla śmierci. Kiedy zmienia się ta opowieść – zmienia się świat. W tym sensie świat jest stworzony ze słów.
To, jak myślimy o świecie i – co chyba ważniejsze – jak o nim opowiadamy, ma więc olbrzymie znaczenie. Coś, co się wydarza, a nie zostaje opowiedziane, przestaje istnieć i umiera. Wiedzą o tym bardzo dobrze nie tylko historycy, ale także (a może przede wszystkim) wszelkiej maści politycy i tyrani. Ten, kto ma i snuje opowieść – rządzi”.
Porównanie świata do tkaniny, którą „przędziemy codziennie na wielkich krosnach informacji” jest na pewno poetyckie, ale w istocie niezbyt optymistyczne. „Coś jest ze światem nie tak” - twierdzi Olga Tokarczuk. Co?
„Świat umiera, a my nawet tego nie zauważamy. Nie zauważamy, że świat staje się zbiorem rzeczy i wydarzeń, martwą przestrzenią, w której poruszamy się samotni i zagubieni, miotani czyimiś decyzjami, zniewoleni niezrozumiałym fatum, poczuciem bycia igraszką wielkich sił historii czy przypadku”.
Pisarka wyjaśnia, dlaczego literatura w czasach postprawdy, fake newsów i cyfrowej kakofonii jest tak ważna. Bo ona opisuje świat inaczej, pokazuje przyczynę i skutek, sens, wzajemne powiązania rzeczy i zdarzeń wydawałoby się niemających nic wspólnego. I mówi tak:
„Literatura zaczyna się od owego „Dlaczego?”, nawet jeśli mielibyśmy na to pytanie odpowiadać bez przerwy zwyczajnym: „Nie wiem”. Literatura stawia więc pytania, na które nie da się odpowiedzieć za pomocą Wikipedii, wykracza bowiem poza same fakty i wydarzenia, odwołując się bezpośrednio do naszego ich doświadczania.
Tylko literatura jest w stanie pozwolić nam wejść głęboko w życie drugiej istoty, rozumieć jej racje, dzielić jej uczucia, przeżyć jej los.
Cieszę się, że literatura cudownie zachowała sobie prawo do wszelkich dziwactw, do fantasmagorii, prowokacji, do groteski i wariactwa. Marzą mi się wysokie punkty widzenia i szerokie perspektywy, w których kontekst wykracza daleko poza to, czego moglibyśmy się spodziewać. Marzy mi się język, który potrafi wyrazić najbardziej niejasną intuicję, marzy mi się metafora, która przekracza kulturowe różnice, i w końcu gatunek, który stanie się pojemny i transgresyjny, a jednocześnie ukochają go czytelnicy”.
Szanowna pani noblistko! Pozwolę sobie na takie zakończenie tego felietonu (który w istocie jest jednym wielkim cytatem pani mądrych słów):
Wielu z nas, czytelników Olgi Tokarczuk, również się cieszy i... nie musi marzyć. My już mamy taką pisarkę. I kochamy ją, jej język, książki, twórczości.
Ryszard Marut
Ostatnie FotoreportażeRSS
-
Drugi koncert charytatywny dla Laury
fot. Roman Nadaj Zobacz galerie...
-
Jurand wygrywa sparingi
Fot. Z. Lewandowski Zobacz galerie...
-
Morsowanie - balsam dla duszy i ciała
Fot. RM Zobacz galerie...
Tagi
- strażmiejskawCiechanowie
- JózefBluszcz
- Mroczkowski
- wydaniepułtuskie
- Mysiakowska
- Wieliczka
- seniorka
- BogdanRuszkowski
- Pasłęk
- paczkomaty
- lokomotywa
- Bolęcin
- inspektornadzorubudowlanego
- mniejkursów
- norki
- ścieżkarowerowa
- gala
- zaprzysiężenie
- zjazdabsolwentówgolądkowo
- szpik
- wykopaliska
- prof.matczak
- KazikKosmala
- US
- SarnowaGóra
- niszczenieflagi
- OSPZielona
- covi19
- WOŚPPomiechówek
- czad
- jarmarkjesienny
- PułtuskNews
- książnica
- obywatelLitwy
- wybuchbankomatu
- tytońnielegalny
- apel
- Fara
- lokalnie
- KPPPułtusk
- passat
- burmistrzZbigniewNosek
- otwarta
- niewybuch
- ciechanówukwiecony
- rowerzysta
- stanisławtalarek
- bazarkultury
- Szreńsk
- świątynia
Komentarze Internautów (0)dodaj komentarz
Na razie nikt nie skomentował tego artykułu, aby wziąć udział w dyskusji, należy dodać komentarz
Aby wziąć udział w dyskusji należy wypełnić poniższe pola: